روف گاردن و مزیتهای بام سبز
با گسترش آپارتمان‌نشینی و کوچک شدن مساحت ساختمان‌ها، دسترسی به فضای سبز شخصی کاهش پیدا کرده است. امروزه برخی شرکت‌ها امکانی ایجاد کرده‌اند که ارتباط دوباره‌ی انسان با طبیعت را میسر ساخته‌اند. این شرکت‌ها فضایی اختصاصی در پشت‌بام می‌سازند که به آن روف گاردن، باغ بام یا بام سبز گفته می‌شود. برای آشنایی بیشتر با روف گاردن و مزیتهای آن با این مطلب از سایت کومه همراه باشید.
روف گاردن چیست؟
روف گاردن یا بام سبز به فضای سبز روی پشت بام گفته می‌شود. این فضای سبز بر روی سقف (چه پشت بام و چه حیاط) قابل اجرا است و می‌توان از آن در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی بهره برد. روف گاردن در ارتفاعی بالاتر از سطح خاک زمین بر روی یک بستر مصنوعی شکل می‌گیرد. به عبارت دیگر می‌توان گفت زمانی از بام سبز استفاده می‌شود که امکان کاشت گیاه بر روی خاک طبیعی وجود نداشته باشد.
امروزه با گسترش ساخت و ساز و کاهش فضای سبز، روف گاردن محبوبیت بسیاری پیدا کرده است. از فضای بام سبز می‌توان برای تفریح، فضای بازی، سایه و پناهگاه، کنترل دما، تولید اکسیژن و پاکی هوا استفاده کرد. همچنین روف گاردن فضای آرامش‌بخشی در اختیار ساکنین ساختمان قرار می‌دهد تا برای ساعتی از فضا و منظره شهر لذت ببرند.
روف گاردن می‌تواند از چند گلدان شروع شود و تا اجرای باغ و فضای سبزی تمام‌عیار ادامه پیدا کند. انتخاب نوع طراحی روف گاردن به عوامل مختلفی مانند نوع سازه، ویژگی‌های اقلیمی و سلیقه‌ی شخصی بستگی دارد. به همین دلیل انواع مختلف روف گاردن وجود دارند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
آشنایی با انواع روف گاردن
به طور کلی چهار نوع روف گاردن وجود دارد که در ادامه به توضیحاتی درباره‌ی هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.
- روف گاردن متمرکز (intensive)
- روف گاردن گسترده (extensive)
- روف گاردن ترکیبی (synthetic)
- روف گاردن مدولار یا جعبه گیاه (planter box)
سیستم بام سبز متمرکز
این نوع از بام سبز مانند یک پارک طراحی می‌شود و انواع مختلفی از گیاهان در آن استفاده می‌شوند. این سیستم به عمق بیشتری از خاک برای رشد گیاهان حجیم و چمن معمولی نیاز دارد و اصطلاحا متمرکز است.
سیستم بام سبز گسترده
این سیستم به نام مقطع کم‌ارتفاع شناخته می‌شود که اجرای کار با ضخامتی کم انجام می‌گیرد. در سیستم باز سبز گسترده تنوع گیاهی کم است و تنها از یک یا دو نوع گیاه مناسب عمق کم استفاده می‌شود.
سیستم بام سبز ترکیبی
این سیستم ترکیبی از سیستم متمرکز و گسترده است و از مزیتهای هر دو نوع بهره‌مند است.
سیستم بام سبز مدولار
در سیستم مدولار یا جعبه گیاه، پوشش گیاهی در جعبه‌های مخصوصی کاشته می‌شود که بیشتر بام سبز را می‌پوشاند.
مزایای استفاده از روف گاردن
در هیاهوی زندگی شلوغ شهری، روف گاردن علاوه بر زیبایی نمای ساختمان، مزیتهای بسیاری برای ساکنین آن محله دارد. در عین حال با تبدیل فضای پرت بام، روف گاردن عمر پشت بام را نیز افزایش می‌دهد و صرفه اقتصادی بسیاری دارد. از جمله مزیتهای دیگر بام سبز می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- عایق گرمایی و سرمایی ساختمان: یکی از مهم‌ترین مزیتهای روف گاردن جلوگیری از انتقال گرما و سرما در تابستان و زمستان است. استفاده از این سقف‌های سبز موجب جذب گرما و خاصیت عایق کردن ساختمان می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که بام سبز می‌تواند در تابستان نیازهای مصرف انرژی را تا 75 درصد کاهش دهد.
- بهبود هوای شهری و کاهش آلودگی: روف گاردن با پوشش گیاهی سبز باعث افزایش تولید اکسیژن و کاهش گازهای گلخانه‌ای می‌شود. به طور کلی این سقف‌های سبز ذرات و آلاینده‌ها را از بین می‌برد و به پاکیزگی محیط زیست کمک می‌کنند.
- جذابیت بصری: باغ بام‌ها گزینه‌ی بسیار مناسبی برای افزایش جذابیت بصری پشت بام و ساختمان به حساب می‌‌آیند. با استفاده از این بام‌های سبز یک منطقه مسطح به فضایی دل‌انگیز برای سرگرمی و استراحت ساکنین تبدیل می‌شود. در عین حال می‌توان از آلاچیق، صندلی‌هایی برای نشستن و دورهمی‌ها و باربکیو نیز استفاده کرد که فضا را بسیار کاربردی و جذاب می‌سازد.
- افزایش طول عمر بام: بام‌های سنتی قیراندود، فضای پرت و بلااستفاده‌ای هستند که در اثر فرسایش، هزینه‌های بسیاری برای نگهداری می‌طلبند. درواقع برای جلوگیری از نشت آب باید هر چندسال یکبار بازسازی شوند درحالیکه بام‌های سبز عمر بیشتری و سود بیشتری برای ساکنین خود به همراه دارند.
- گزینه‌ای مناسب برای فضاهای کوچک: روف گاردن به ساکنین ساختمان اجازه می‌دهد که گیاهان متنوعی در ساختمان خود نگهداری کنند. بام سبز به خاطر دسترسی بیشتر به نور خورشید، یک منبع تغذیه کامل برای گیاهان فراهم می‌کند.
معایب روف گاردن
- مشکلات مربوط به آب: یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف در بسیاری از روف گاردن‌ها ایجاد یک سیستم آبیاری پایدار است. در این نوع باغ بام به خاطر دور بودن لوله‌ها و خطوط آب راه‌اندازی یک سیستم آبیاری دشوارتر از باغ‌های معمولی است.
- محدودیت وزن: روف گاردن تنها می‌تواند وزن مشخصی را تحمل کند. به همین سبب در زمان ساخت آن باید علاوه بر توجه به مواد ایمنی، به وزن خاک و مخزن آب نیز توجه داشت.
چه گیاهانی برای روف گاردن مناسب است؟
گیاهانی که در روف گاردن‌ها پرورش داده می‌شوند باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند تا بتوانند علاوه بر تامین زیبایی فضا، دوام کافی داشته باشند. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت در برابر باد: شدت باد در بام ساختمان بسیار بیشتر از سطح زمین است. به همین علت مقاومت در برابر باد یکی از ویژگی‌های اصلی گیاهان مورد استفاده در روف گاردن به حساب می‌‌آید.
- مقاومت در برابر سرما و گرما: به علت ارتفاع زیاد روف گاردن‌ها، گیاهان در این نواحی بیشتر در معرض سرما و گرمای مستقیم قرار می‌گیرند. بنابراین گیاهان آپارتمانی، مناسب فضای روف گاردن نیستند و باید از گیاهان مقاوم‌تری استفاده کرد.
- عمر بالای گیاهان: اگر هزینه‌ی نگهداری از فضای سبز روف گاردن برای شما مهم است می‌توانید از گیاهانی استفاده کنید که عمر بیشتری دارند. گیاهان چندساله انتخاب مناسبی برای بام سبز شما هستند.
باتوجه به موارد گفته شده رایج‌ترین گیاهانی که در ایران در روف گاردن استفاده می‌شوند عبارتند از: درختانی مانند کاج، نارون، اقاقیا، سپیدار، افرا، صنور، بلوط و سروناز. البته این درختان معمولا در گلدان کاشته می‌شوند و با هرس زیاد از رشد افزایشی آن‌ها جلوگیری می‌شود. همچنین می‌توان از گونه‌های گیاهی دیگری مانند یاس هلندی، رز رونده، پاپیتال، آبشار طلایی، یاس، شمشاد و شب‌بو نیز در بام سبز استفاده نمود.
مهم‌ترین نکات در ساخت روف گاردن
در ساخت روف گاردن یا بام سبز نیاز است که به نکات خاصی به دقت توجه شود. در غیر این صورت مواردی مانند ایجاد نم، رشد ریشه‌ها در ساختمان، بوی نامطبوع و ایجاد هزینه‌های گزاف تعمیرات ناگزیر خواهند بود. این نکات به طور خلاصه عبارتند از:
- محاسبه‌ی وزن اضافی بر روی ستون‌ها و سقف
- عایق‌کاری مناسب به دلیل حجم آب زیاد مصرفی
- زهکشی مناسب برای تخلیه آب ورودی
- نورپردازی مناسب برای جذابیت بصری در شب
- مبلمان و صندلی‌های مناسب برای رفاه حال ساکنین
چند سوال رایج درباره روف گاردن یا بام سبز
-
آیا احتمال نشتی از روف گاردن وجود دارد؟
روف گاردن از غشای ضدآب سقف ساختمان محافظت می‌کند و با جلوگیری از تابش نور ماوراء بنفش مانع از زنگ‌زدگی می‌شود. بنابراین اگر با رعایت نکات ایمنی و استفاده از مصالح درست، می‌تواند حتی عمر سقف ساختمان را افزایش دهد.
-
آیا روف گاردن برای معماری ساختمان گزینه‌ای گران محسوب می‌شود؟
با استفاده از مشاوران متخصص، استفاده از روف گاردن در طولانی مدت بهترین و اقتصادی‌ترین گزینه است که مزیتهای بسیاری دارد.
جمع‌بندی
روف گاردن یا باغ بام از جمله راهکارهایی است که می‌تواند حتی برای دقایقی کوتاه اوقات خوشی را برای شما به ارمغان بیاورد. بنابراین حتی اگر نمی‌خواهید هزینه‌ی زیادی انجام دهید می‌توانید با حداقل امکانات موجود یک باغ کوچک در محل زندگی خود داشته باشید. البته لازم است برای این کار از کارشناسان و متخصصان کمک بگیرید تا بتوانید با رعایت نکات ایمنی و ضروری، بیشترین استفاده را از فضای خود داشته باشید.
