برج باغ چیست؟
یکی از مباحث معماری که در اوایل دهه‌ی هشتاد در ایران مطرح شد، مساله‌ی ساخت برج باغ بود. از آن زمان قوانین مختلفی در این زمینه تصویب شد و برج‌هایی هم ساخته شد. برای آشنایی بیشتر با برج باغ، تفاوت‌های آن با پلان آپارتمان مسکونی، ویژگی‌ها و امکانات آن با این مطلب از سایت کومه همراه ما باشید.
برج باغ چیست؟
برای این‌که بدانیم برج باغ چیست و چه ویژگی‌هایی دارد بهتر است کمی درباره‌ی تاریخچه‌ی شهرسازی مدرن و برج‌سازی صحبت کنیم. از ابتدای سده‌ی سیزده خورشیدی، دوران شهرسازی مدرن نیز در ایران آغاز شد. پس از آن با گسترش شهرنشینی، رفته رفته ساخت آپارتمان و برج‌های اداری و مسکونی نیز رواج یافت. از نمونه‌های اولیه این برج‌های مسکونی می‌توان به آپارتمان‌های شهرک اکباتان و برج‌های مسکونی لویزان اشاره کرد.
تا ابتدای دهه‌ی هشتاد، باغ‌های شهر تهران اجازه‌ی ساخت مسکونی نداشتند. پس از آن در سند طرح جامع تهران، مصوبه‌ای تحت عنوان برج باغ‌ها به تصویب رسید. این مصوبه به صاحبان باغ‌ها اجازه می‌داد حداکثر سی درصد از مساحت زمین خود را تا 13 طبقه به احداث برج باغ اختصاص دهند.
اما برج باغ چه مزیتی دارد که ساخت آن در ایران و سایر نقاط جهان رونق گرفته است؟ می‌توان گفت که بزرگ‌ترین تمدن‌های بشری در نواحی قابل سکونت، در کنار رودخانه‌ها و دریاها شکل گرفته‌اند. درواقع ارتباط با طبیعت یکی از نیازهای اصلی انسان‌ها است. اما گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت، ارتباط انسان با طبیعت را کاهش داده است. در چنین زمانی برج باغ‌ها، گزینه‌ای هستند که می‌توانند به بهترین نحو این نیاز را برطرف کنند.
برج باغ‌ها در واقع سازه‌هایی هستند که در محوطه‌ی باغ ساخته می‌شوند و در قسمت‌های مختلف آن‌ها گونه‌های گیاهی متنوعی وجود دارد. هدف اصلی از ساخت برج باغ‌ها حفظ محیط‌زیست و برقراری ارتباط دوباره‌ی انسان با طبیعت است. چرا که شهرسازی جدید با بی‌توجهی به طبیعت، عوارض بسیاری مانند افسردگی و انواع بیماری‌های ناشی از آن را برای انسان ایجاد کرده است. از این رو علم معماری، بر پایه‌ی معماری پایدار پدیده‌ای به نام ساختمان‌های سبز را مطرح کرده است که زمینه‌ی اصلی آن پیوند دوباره‌ی انسان با طبیعت است.
ویژگی برج باغ چیست؟
طراحی فضای برج باغ ویژگی‌های خاصی دارد که باعث شده است نسبت به طراحی پلان مسکونی طرفداران بیشتری را به خود جلب کند. در طراحی فضای برج باغ، کارفرمایان هر چقدر هم که زمین وسیعی در اختیار داشته باشند، تنها می‌توانند بخش خاصی از آن را به ساخت و ساز اختصاص دهند. درواقع اصلی‌ترین ویژگی برج باغ این است که سازندگان نمی‌توانند فضای سبز زمین را از بین ببرند.
درواقع می‌توان گفت که طراحی برج باغ با ایده‌ی برج‌های سبز و ارگانیک پیوند عمیقی دارد. بنابراین محوطه‌ی بیشتری به فضای سبز اختصاص داده می‌شود. برخلاف ساختمان‌های مسکونی که بیشتر فضا به ساختمان اصلی تعلق دارد.
ویژگی بعدی این است که فضای سبز تنها به تراس یا روف گاردن محدود نمی‌شود. در طراحی پلان برج باغ، در قسمت نما، بالکن، محوطه و سایر بخش‌ها از پوشش سبز و گاهی دیوارهای سبز استفاده می‌شود. علاوه‌بر این پلان‌ها باید به نوعی طراحی شوند که به فضای سبز موجود آسیبی وارد نشود. می‌توان گفت که تمام این ویژگی‌ها به الزام حفظ پیوند انسان با طبیعت ارتباط دارند.
طراحی برج باغ چه اصول خاصی دارد؟
طراحی برج باغ مسکونی یا کاربری تجاری و اداری اصول خاصی دارد. رعایت این موارد کمک می‌کند که برج به عنوان یک سازه‌ی ارگانیک یا سبز شناخته شود. این اصول عبارتند از:
- الویت استفاده از پوشش گیاهی سبز در تمام بخش‌ها به نوعی که طراحی پلان‌ها به آن‌ها آسیب نزند.
- آزاد بودن نمای برج در جهات مختلف به منظور ساخت تراس و بالکن سبز از چهار طرف بنا
- لزوم استفاده از مواد و مصالحی که مانع رشد گیاهان نشود.
- توجه به مساحت قانونی بنا در طراحی و ساخت که طبق قانون 30 درصد از مساحت زمین است.
- لزوم استفاده از گیاهانی که با شرایط اقلیمی و محیطی سازگار باشند.
- توجه به تمامی امکانات لازم برای حفظ و نگهداری از نمای سبز برج باغ
برج باغ و امکانات آن
برج باغ‌ها با فضای سبز خود، محیطی آرام و دلنشین به دور از زندگی شهری شلوغ و آلودگی‌ها در اختیار ساکنین قرار می‌دهند. این برج‌ها به خاطر داشتن متراژ بالا و مساحت زیاد باغ می‌توانند امکانات متعددی دارند. از جمله این امکانات می‌توان روف گاردن، روم گاردن، باشگاه ورزشی، لابی، استخر، فضای بازی کودکان، پزشک مقیم، فروشگاه و غیره اشاره کرد. برخی از موارد در کنار ساختمان مسکونی تعبیه می‌شوند که دسترسی به این امکانات، رفاه ساکنین را به بهترین نحو تامین می‌کند.
از سوی دیگر به خاطر متراژ بالای ساختمان، دست معماران برای طراحی مناسب ساختمان و واحدهای مسکونی کاملا باز است. در این برج‌ها که از چهار طرف باز هستند می‌توان برای واحدهای برج، پنجره و بالکن در نظر گرفت. بنابراین برج باغ‌ها روشن و نورگیر هستند و چشم‌انداز زیبایی دارند.
پروژه‌های برج باغ اجرا شده در ایران
از دهه‌ی هشتاد خورشیدی که ساخت برج باغ رفته رفته در ایران رواج گرفت، پروژه‌های متعددی اجرا شده‌اند که به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
پروژه بهشت زعفرانیه
پروژه‌ی بهشت زعفرانیه یکی از خاص‌ترین سازه‌هایی است که توسط گروه مهندسین صحیح‌النسب اجرا می‌شود. این پروژه در 30 طبقه ساخته شده که 24 طبقه مسکونی و 5 طبقه زمین هستند. برج بهشت نیاتوس فرشته از امکانات ویژه‌ای مانند سونا، جکوزی و تراس آفتاب برای تجربه شنا کردن در ارتفاع 40 متری، باشگاه ورزشی با امکانات کامل، روف گاردن در ارتفاع 125 متری، کافی‌شاپ، سالن ماساژ و… برخوردار است.
برج باغ آرتیمان
برج باغ آرتیمان، ابر سازه‌ای مدرن است که توسط گروه مهندسی لوتوس، در زمینی به مساحت 6000 متر به‌صورت برج باغ با تراکم ساخت 30 درصد و در 15 طبقه مسکونی ساخته شده است. پلن ساخت این پروژه، به‌صورت کاملا تراس محور بوده و با تراس‌های 30 تا 100 متری و با دسترسی کامل همه‌ی فضاها به تراس ساخته شده است. چشم‌اندازهای بی‌نظیر شهر، کوهستان و پارک ساسان، آیتم‌های مشاعاتی مانند استخرهای سرپوشیده، زمین‌های گلف، تنیس، فوتبال، بسکتبال و… از دیگر نکات برجسته‌ی این برج باغ هستند.
جمع‌بندی
برج باغ‌ها پروژه‌های عظیم و جذابی هستند که پس از دهه‌ی هشتاد خورشیدی ساخت آن‌ها در تهران سرعت گرفت. این برج‌ها با داشتن امکانات رفاهی متعدد و همچنین فضای سبز بی‌نظیر، تجربه‌ی زندگی‌ای آرام را به ساکنین خود هدیه می‌دهند.
امروزه پس از پروژه‌ی برج باغ‌ها، طرح خانه باغ نیز در دستور کار دولت قرار گرفته است. خانه باغ‌ها خانه‌هایی هستند که در داخل محوطه باغ ساخته می‌شوند و درنهایت دو تا سه طبقه هستند. این پروژه نیز می‌تواند مردم را به داشتن یک زندگی آرام در پیوند با طبیعت ترغیب کند.
